Bé nhà mình uống sữa ngoài một cách dễ dàng? Có bao giờ bạn nghe đến vấn đề dị ứng sữa ở trẻ nhỏ? Dấu hiệu nào để biết trẻ bị dị ứng sữa? Liệu có nguy hiểm không và nó ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của trẻ nhỏ? Đây là một vấn đề thiết yếu các bậc cha mẹ không nên xem nhẹ.

Dị ứng sữa là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với protein có trong sữa động vật. Mặc dù trẻ có thể bị dị ứng với bất kỳ thực phẩm nào, tuy nhiên dị ứng sữa vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây dị ứng ở trẻ. Dị ứng sữa bò là một trong những loại dị ứng sữa ở trẻ thường gặp nhất, ngoài ra trẻ cũng có thể bị dị ứng với sữa của các động vật có vú khác như sữa dê, sữa cừu,… Cơ thể trẻ có thể bị dị ứng với một hoặc nhiều loại protein khác nhau, trong đó alpha protein S1-casein có trong sữa bò là tác nhân gây dị ứng phổ biến nhất. Trên thị trường hiện nay, phần lớn sữa công thức, sữa bột đều là sản phẩm của sữa bò. Vậy nên, tỷ lệ trẻ dị ứng sữa công thức, trẻ dị ứng sữa bột gia tăng cũng xuất phát từ nhu cầu sử dụng các chế phẩm làm từ sữa bò. Dị ứng với đạm sữa bò có tỷ lệ mắc phải cao nhất trong các loại dị ứng thức ăn mà trẻ nhũ nhi và trẻ nhỏ thường hay gặp, chúng xuất hiện ở khoảng 2% – 7,5% trẻ trong độ tuổi này.

Các dấu hiệu dị ứng sữa có thể xảy ra sau khi uống sữa vài phút đến vài giờ. Các triệu chứng có thể nhẹ nhàng như phát ban, hay nặng nề với các triệu chứng như khó thở, khò khè, nôn hay các rối loạn tiêu hóa khác, trầm trọng hơn cả là tình trạng sốc phản vệ do dị ứng sữa, đe dọa tính mạng trẻ.

Xem thêm: 3+ loại sữa giúp phòng ngừa dị ứng sữa ở trẻ

Nguyên nhân trẻ dị ứng sữa là gì?

Dị ứng sữa ở trẻ xảy ra khi hệ thống miễn dịch trong cơ thể trẻ cho rằng các thành phần protein trong sữa là có hại cho cơ thể, từ đó cơ thể sẽ tự động sản xuất ra các kháng thể miễn dịch IgE có tác dụng trung hòa các protein này (chất gây dị ứng). Có 2 loại protein chính trong sữa có thể gây ra phản ứng dị ứng:

Casein: được tìm thấy trong phần rắn (sữa đông) của sữa đông vón lạI.
Whey: được tìm thấy trong phần lỏng còn lại của sữa sau khi sữa đông vón lại.

Khi cơ thể tiếp xúc với đạm sữa bò ở những lần tiếp theo, kháng thể IgE nhận ra chúng và báo cho hệ thống miễn dịch giải phóng histamin và các hóa chất trung gian gây dị ứng khác. Đây chính là nguyên nhân gây ra một loạt các dấu hiệu và triệu chứng dị ứng sữa ở trẻ như chảy nước mũi, ngứa mắt, khô họng, phát ban, nổi mề đay, buồn nôn, tiêu chảy, khó thở và sốc phản vệ…

Trẻ dị ứng sữa rất có khả năng mắc một số bệnh lý dị ứng khác như: Dị ứng với thực phẩm khác (trứng, đậu nành, đậu phộng, thịt bò, lạc,…), viêm da cơ địa, hen và viêm mũi dị ứng. Bên cạnh đó, dị ứng sữa có tính chất di truyền, những trẻ có bố hoặc mẹ có tiền sử mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thức ăn, dị ứng thuốc, mày đay, hen, viêm mũi dị ứng,… thì thường trẻ sẽ có nguy cơ dị ứng sữa cao hơn những trẻ khác.

Xem thêm: Sữa Pregestimil Lipil hỗ trợ cho trẻ bị dị ứng đạm sữa bò

Dấu hiệu trẻ bị dị ứng sữa

Triệu chứng biểu hiện dị ứng sữa đối với mỗi trẻ không giống nhau: có thể xảy ra từ một vài phút đến vài giờ sau khi uống sữa hoặc ăn các sản phẩm có sữa.

Ngay sau khi trẻ ăn, uống sữa, dấu hiệu và triệu chứng của dị ứng sữa có thể bao gồm: Phát ban ngoài da, ngứa và sưng nề quanh miệng, môi.

Nôn mửa

Trẻ sơ sinh thường có trớ lượng ít sữa khi ăn nhưng nếu trẻ nôn trớ ngoài giờ ăn thì cha mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ. Triệu chứng trào ngược, thể hiện bởi hiện tượng nôn và khó nuốt, có thể là biểu hiện của bệnh dị ứng.

Phát ban

Chú ý khi trẻ bị nổi mẩn đỏ hoặc phát ban trên da như chàm (eczema), mày đay, ngứa hoặc sưng phù quanh vùng mặt.

Trẻ khó chịu và cáu gắt

Nếu trẻ đột nhiên khóc kéo dài, quấy khóc không dứt cơn thì có thể đau bụng do bị dị ứng protein trong sữa bột công thức.

Cân nặng giảm hoặc không tăng cân

Hầu hết trẻ sơ sinh sẽ tăng gấp đôi cân nặng khi được 6 tháng tuổi và tăng gấp 3 khi được 12 tháng tuổi. Trẻ bị dị ứng sữa thường thiếu nguồn dinh dưỡng hợp lý do mất nước, giảm sự ngon miệng và thiếu năng lượng dẫn đến chậm lớn.

Xem thêm: Bổ sung Vitamin và khoáng chất cho trẻ

Đau bụng ở trẻ sơ sinh

Hầu hết các trẻ sơ sinh bị dị ứng sữa đều có dấu hiệu đau bụng và xì hơi.

Gặp vấn đề ở hệ thống hô hấp

Cảm lạnh thường hay xảy ra với trẻ sơ sinh nhưng cảm lạnh cùng với triệu chứng thở khò khè, khó thở kèm theo dịch nhầy trong mũi và cổ họng lại là một dấu hiệu bất thường. Những triệu chứng này có thể là do cơ thể bé đang phản ứng lại với protein sữa.

Khó thở, mặt đỏ bừng

Trong một số trường hợp nặng có thể có biểu hiện sốc phản vệ với các dấu hiệu: Co thắt đường hô hấp, thở rít, khó thở, mặt đỏ bừng, sốc, tụt huyết áp.

Xử trí khi trẻ bị dị ứng sữa

Ngừng sữa và các chế phẩm từ sữa.
Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn. Trong trường hợp không có sữa mẹ thì có thể cho trẻ dùng sữa công thức, tuy nhiên cần chú ý cho trẻ ăn từng chút một để xem trẻ có bị dị ứng với loại sữa đó không. Nếu thấy an toàn thì cha mẹ có thể điều chỉnh tăng dần lượng sữa ở những lần tiếp theo.
Với những trẻ bị dị ứng với sữa bò thì có nhiều khả năng trẻ cũng sẽ bị dị ứng với các loại thực phẩm khác (sữa dê, sữa đậu nành…). Do vậy trong giai đoạn ăn dặm của trẻ, cha mẹ nên chú ý thêm đến vấn đề này, cần đến gặp Bác sĩ Chuyên gia Dị ứng để được tư vấn về chế độ ăn phù hợp cho trẻ.
Đưa trẻ đi tầm soát dị ứng: test lẩy da và xét nghiệm máu.

Nếu không phát hiện tình trạng dị ứng sữa ở trẻ có thể ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất, sức khỏe lâu dài của trẻ.

Phòng tránh dị ứng sữa ở trẻ nhỏ như thế nào?

Chọn sữa phù hợp để giúp trẻ tránh được tình trạng dị ứng sữa.
Trường hợp trẻ dị ứng với sữa bột có nguồn gốc từ sữa bò, thì cha mẹ có thể cân nhắc một số loại sữa công thức áp dụng công nghệ mới: Sữa thủy phân chất đạm (protein) một phần hoặc toàn phần để phù hợp với cơ thể của trẻ.

Xem thêm: Nutramigen – Dinh dưỡng dành cho trẻ dị ứng sữa

Bố mẹ có con có tiền sử dị ứng sữa cần được tư vấn, hỗ trợ để có thể phòng tránh cũng như đối phó với tình trạng dị ứng sữa ở trẻ.
Nuôi con bằng sữa mẹ là lựa chọn tốt nhất cho trẻ, đồng thời sữa mẹ cũng bảo vệ trẻ tốt nhất khỏi nguy cơ bị dị ứng thức ăn.
- Sữa mẹ có thành phần đạm mà bé có thể dung nạp tốt nhất.
- Sữa mẹ có những thành phần giúp bảo vệ cho hệ tiêu hóa còn non nớt của trẻ trước các chất lạ như đạm có nguồn gốc từ thực phẩm. Nếu như không có khả năng nuôi con bằng sữa mẹ và con bạn cũng thuộc nhóm có cơ địa dị ứng. Bạn nên sử dụng một loại sữa có công thức đạm thủy phân toàn phần để hạn chế tối đa khả năng gây dị ứng sữa cho trẻ.

nuôi con bằng sữa mẹ - trẻ bị dị ứng sữa — Nuôi con bằng sữa mẹ để bảo vệ trẻ khỏi tình trạng dị ứng sữa

Chăm sóc trẻ bị dị ứng sữa

Kiêng sữa và các chế phẩm từ sữa.
Kiểm soát những thực phẩm mà mẹ và bé ăn hoặc uống.
Tránh sử dụng các loại sữa động vật khác. Ví dụ: đạm sữa dê cũng có thành phần tương tự như đạm sữa bò và vì thế cũng có khả năng gây dị ứng với những trẻ có dị ứng đạm sữa bò.
Nuôi con bằng sữa mẹ kết hợp với chế độ ăn dặm hợp lý. Nếu trẻ không thể tiếp tục bú mẹ, trẻ có thể được kê sử dụng sữa có đạm thủy phân hoàn toàn. Đây là loại sữa chứa các protein sữa đã được phân cắt thành các phần nhỏ hơn, dễ tiêu hóa và ít gây dị ứng hơn. Ngoài ra, các loại sữa công thức amino acid, không chứa bất kì một chuỗi protein nào, có thể được sử dụng nếu trẻ khó sử dụng sữa thủy phân hoặc có các triệu chứng nghiêm trọng.

Dị ứng sữa chỉ là một tình trạng tạm thời và hầu hết sẽ khỏi khi trẻ từ 1 đến 4 tuổi. Tuy nhiên nó sẽ để lại những hậu quả nghiêm trọng tới sự phát triển của trẻ nếu không được can thiệp kịp thời. H&H Nutrition mong rằng qua bài viết trên bố mẹ sẽ có thêm được những kiến thức quan trọng về dị ứng sữa ở trẻ nhỏ, bố mẹ cần làm gì khi trẻ bị dị ứng sữa nhằm mục đích giúp bố mẹ có thể chăm sóc con trẻ thật tốt.

Xem thêm: Các bài viết khác về Dinh dưỡng dành cho trẻ em

Ths. Đặng Ngọc Hùng - Chuyên gia dinh dưỡng tại H&H Nutrition — Ths. Đặng Ngọc Hùng – Chuyên gia dinh dưỡng tại H&H Nutrition

H&H Nutrition là hệ thống store dinh dưỡng Y học đầu tiên tại Việt Nam cung cấp sản phẩm dinh dưỡng điều trị cho trẻ em và người lớn, tại đây bạn sẽ được tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia dinh dưỡng là thạc sĩ, bác sĩ, dược sĩ.

H&H Nutrition – Đồng hành sức khỏe gia đình bạn

Địa chỉ: