Phẫu thuật thẩm mỹ là một quá trình làm đẹp cho bản thân, hiện nay đang rất phổ biến. Dinh dưỡng đầy đủ rất quan trọng ở bệnh nhân phẫu thuật nói chung và bệnh nhân phẫu thuật thẩm mỹ nói riêng. Do vậy, để duy trì một chế độ ăn uống khi đang trong quá trình hồi phục là vấn đề rất quan trọng.
Các chất dinh dưỡng đa lượng cần thiết cho tất cả các giai đoạn chữa lành vết thương. Ví dụ, sự suy giảm protein dẫn đến giai đoạn viêm kéo dài do giảm sự tăng sinh nguyên bào sợi và nguyên liệu cho hệ miễn dịch làm việc hiệu quả. Việc chữa lành vết thương không chỉ đòi hỏi lượng dinh dưỡng đầu vào đầy đủ, mà vết thương còn làm tăng nhu cầu calo và protein cơ bản. Bệnh nhân suy dinh dưỡng nhìn chung có nguy cơ nhiễm trùng vết mổ cao hơn do hệ thống miễn dịch của họ bị suy giảm sau khi giảm chức năng tế bào T, hoạt động thực bào, mức độ bổ thể và kháng thể.
Nguyên tắc dinh dưỡng
Sau khi phẫu thuật cần bổ sung nhiều chất dinh dưỡng để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng và thúc đẩy vết thương nhanh lành. Do vậy, cần đảm bảo:
- Nhiều protein: vì cơ thể mất nhiều protein do chảy máu, viêm, lành vết thương.
- Nhiều năng lượng: nhu cầu năng lượng phải tăng thêm từ 10-50%, đôi khi có thể tăng lên 100% so với bình thường.
- Lưu ý bổ sung các vi chất dinh dưỡng: vitamin A, C, D, nhóm B
- Nên chia nhỏ bữa ăn từ 5-6 bữa với chế độ ăn lành mạnh, không ăn quá nhiều một lúc. Tăng dần lượng protein và năng lượng.
Chế độ ăn cụ thể
Ăn nhiều hơn so với trước đây 10 -50% tùy vào phẫu thuật lớn hay nhỏ.
Protein
- Rất quan trọng đối với hoạt động của hệ thống miễn dịch và thần kinh trung ương. Protein cung cấp các axit amin cần thiết để chữa lành vết thương và sửa chữa các mô, cần thiết cho quá trình sản xuất tế bào máu và collagen mới. Cần khoảng 1,2 – 2g/kg/ngày.
- Các nguồn protein tốt nhất là thịt nạc, thịt gà, trứng, cá, các sản phẩm từ sữa, đậu, đậu lăng, các loại hạt và các sản phẩm từ đậu nành. Mỗi 100gr thịt nạc, cá nạc chứa 20-30gr đạm.
- Sữa cũng là nguồn protein rất tốt và giàu canxi nên dùng mỗi ngày 300 – 500ml sữa, có thể dùng các loại sữa cao năng lượng nếu như bữa ăn hàng ngày không ăn đầy đủ.
Chất béo
Cung cấp năng lượng cho cơ thể và cải thiện các phản ứng của hệ thống miễn dịch. Chú ý bổ sung các chất béo tốt từ Omgea 3 có tính kháng viêm giúp thúc đẩy quá trình hồi phục, hạn chế các loại Omega 6 từ 1 số loại dầu hoặc hạt như hạt rum, hạt điều, hạt hướng dương,óc chó để tránh thúc đẩy tình trạng viêm
Chất xơ
- Táo bón tương đối phổ biến sau các cuộc phẫu thuật thẩm mỹ do việc kết hợp thuốc, lười vận động và chế độ ăn uống hạn chế. Bổ sung chất xơ vào chế độ ăn uống giúp tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động cho hệ tiêu hóa
- Các loại trái cây mềm, mọng nước, rau nấu chín kỹ như cà rốt, bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt là những nguồn giàu chất xơ.
- Rau lá sẫm màu được khuyến khích nên sử dụng cho chế độ ăn kiêng sau phẫu thuật: Rau cải bó xôi, cải xoăn…
Vitamin và khoáng chất
Các vi chất dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình chữa lành vết thương: hỗ trợ làm chậm quá trình chữa lành và gây tổn thương mô.
- Vitamin A kích thích nguyên bào sợi, cần thiết trong quá trình tạo collagen, thúc đẩy quá trình biểu mô hóa và làm tăng tốc độ chữa lành vết thương. Bên cạnh đó, vitamin A cũng có khả năng làm giảm mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm.Một số thực phẩm giàu vitamin A: rau lá xanh đậm, cải bó xôi, gan động vật, cà rốt
- Vitamin C thúc đẩy tổng hợp collagen và tăng sinh nguyên bào sợi, đẩy nhanh quá trình làm lành vết thương.Vitamin C có trong trái cây họ cam quýt, bưởi, bông cải xanh, rau diếp cá, rau ngót,…
- Kẽm cần thiết cho quá trình tổng hợp protein và collagen:Một số thực phẩm thuộc nhóm thủy sản (sò, cua…), trứng, thịt, các loại hạt (hạt điều, đậu hà lan…), mộc nhĩ…giàu kẽm.
- Arginine và glutamine đã được nghiên cứu rộng rãi. Mặc dù hiện tại không có hướng dẫn nào về việc sử dụng hai vi chất này, tuy nhiên, việc bổ sung arginine đã được chứng minh là giúp tăng cường độ bền kéo vết thương và glutamine để cải thiện sự cân bằng nitơ và chức năng miễn dịch sau phẫu thuật lớn, chấn thương hoặc nhiễm trùng huyết.
- Ngoài ra 1 số thực phẩm cũng có lợi ích cho hệ miễn dịch như: Nấm, bắp cải và cải bó xôi chứa nhiều selen, Quả mâm xôi, dứa, chuối đều là những nguồn cung cấp mangan dồi dào.Trong quá trình chữa lành vết thương, cũng cần có các yếu tố dinh dưỡng khác, trong đó có vitamin B. Vitamin B12 đã được chứng minh là làm tăng độ bền kéo của vết thương và tạo điều kiện chữa lành vết thương tốt hơn
- Nên uống tối thiểu 2 lít nước. Uống đủ nước mỗi ngày là điều cần thiết để giúp cơ thể hoạt động hiệu quả nhất có thể. Cơ thể sẽ phải chiến đấu hết sức để chữa trị và phục hồi, bởi quá trình phẫu thuật sẽ khiến cơ thể mất nước.
Những điều nên hạn chế
- Không kiêng cử quá mức các loại thực phẩm như rau muống, thịt bò, … vì sẹo là tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người và hiện nay chưa có nghiên cứu chứng minh sẹo liên quan đến chế độ ăn.
- Nên giảm lượng muối và đường ăn vào. Đường tinh luyện hoặc thực phẩm giàu carbs, có thể ngăn chặn chức năng miễn dịch và thúc đẩy viêm.
- Tránh các loại thức ăn cứng, khó nhai. Nên ăn các loại thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa, tăng dần lượng thức ăn.
- Tránh các thực phẩm lên men như dưa muối, cà muối…
Bs. Nguyễn Thị Thùy Trang/ H&H Nutrition
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.(https://www.karidis.co.uk/our-blog/the-final-countdown-eat-your-way-to-cosmetic-surgery-success/)
2.https://bradleyhubbardmd.com/cosmetic-surgery/plastic-surgery-diet-before-after-surgery/#:~:text=After%20Plastic%20Surgery,Five%20times%20as&text=Bland%2C%20soft%20easily%20digested%20foods,avocado%2C%20sour%20cherries%20and%20blueberries.
3.https://zennutrients.com/what-to-eat-after-plastic-surgery-what-to-know/
4.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6181488/
5.https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31280854/
