Thiết kế thực đơn cho trẻ 1 tuổi khoa học

Tham vấn y khoa: BS Nguyễn Thị Xuân Huyền - Nơi công tác: Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng - Chức vụ: Trưởng khoa dinh dưỡng lâm sàng- tiết chế

Việc thiết kế thực đơn cho trẻ 1 tuổi không chỉ đáp ứng đầy đủ dinh dưỡng, mà còn đòi hỏi sự đa dạng, kích thích vị giác giúp bé ăn ngon miệng.

Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của trẻ qua từng giai đoạn. Trong đó, giai đoạn bé từ 1 tuổi là giai đoạn bắt đầu sự phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, trí tuệ sau này. Thế nên, thực đơn ăn dặm cho trẻ 1 tuổi cần được lưu tâm để vừa đáp ứng đầy đủ dưỡng chất, vừa hấp dẫn, kích thích vị giác, sự ngon miệng của trẻ. Để biết cách thiết kế thực đơn cho trẻ 1 tuổi hợp lý, khoa học, các bậc phụ huynh cùng theo dõi bài viết sau đây của H&H Nutrition nhé.

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho trẻ 1 tuổi

Giai đoạn bé lên 1 tuổi sẽ có những thay đổi về sự phát triển và tăng trưởng của cơ thể. Lúc này, nhu cầu dinh dưỡng của trẻ cũng cao hơn so với độ tuổi sơ sinh trước đó. Do đó, các mẹ nên tham khảo sự tư vấn dinh dưỡng từ chuyên gia/ bác sĩ để xây dựng thực đơn cho trẻ 1 tuổi phù hợp. Điều này không chỉ giúp bé được bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết mà còn giúp bé ngon miệng và hào hứng với các bữa ăn hằng ngày.

Sau đây là một số nguyên nhân dành cho các bậc mẹ ghi nhớ khi thiết kế thực đơn cho trẻ 1 tuổi:

Nguyên tắc tính toán lượng dinh dưỡng phù hợp

Việc cân đối và đa dạng các chất trong chế độ ăn là nguyên tắc quan trọng mà các mẹ cần lưu ý. Để tính toán chính xác lượng các chất phù hợp với trẻ, các mẹ có thể tham khảo sự tư vấn của bác sĩ về cách tính tổng lượng calo, các chất mà nhu cầu cơ thể của bé cần.

Nếu như bổ sung quá nhiều dinh dưỡng so với nhu cầu thực tế, bé có thể đối mặt với tình trạng thừa cân, béo phì hay gặp nhiều các vấn đề về sức khỏe khác.

Bên cạnh các nhóm dinh dưỡng chính như tinh bột, chất béo, chất đạm, thành phần vitamin, khoáng chất, chất xơ cũng cần được chú ý bổ sung qua các loại rau, củ, quả trong chế độ ăn.

Nguyên tắc lựa chọn thực phẩm

Một thực đơn ăn dặm cho trẻ hấp dẫn chính là đa dạng hóa các thực phẩm vào các món ăn hằng ngày. Hiện nay, nguồn thực phẩm khá dồi dào để các mẹ tự do lựa chọn, vì thế nên thay đổi khẩu vị cho bé tránh việc lặp đi lặp lại khiến bé chán ăn, ngán.

Bữa ăn của bé là bữa ăn phối hợp gồm nhiều loại thực phẩm: gạo, thịt, cá, trứng, sữa, đậu đỗ, dầu, mỡ, rau, củ, quả tươi, ngũ cốc, bơ, phô mai, rau xanh,…

Nguyên tắc chế biến phù hợp

Trẻ 1 tuổi bắt đầu hoàn thiện bộ nhai từ 6-8 răng sữa. Do đó, bé có thể nhai được các loại thực phẩm mềm mà không cần phải xay quá nhuyễn.

Các mẹ nên nấu cháo mềm, ninh nhừ cần có bổ sung thêm các loại thịt, cá, tôm, cua, rau xanh, dầu ăn dặm.
Cơm mềm nát , nấu chín cho trẻ để phù hợp với đặc điểm sinh lý và khả năng tiêu hóa của trẻ.
Các ba mẹ nên ưu tiên chế biến thực phẩm dưới hình thức băm nhuyễn, thái nhỏ hơn là xay.
Hạn chế sử dụng quá nhiều dầu mỡ hay gia vị nêm nếm các món ăn cho trẻ bởi có thể làm trẻ khó tiêu và khó ăn.
Các loại rau xanh nên xé nhỏ vừa để trẻ có thể nhai. Điều này giúp trẻ hấp thu các chất dinh dưỡng tốt hơn là ép lấy nước bỏ bã.
Các mẹ cũng nên chế biến các món ăn ở dạng cầm nắm được để tự thích thú khi tự ăn.
Cần chú ý đến vệ sinh an toàn thực phẩm, rửa sạch thực phẩm, cho trẻ ăn chín uống sôi.
Ngoài các bữa chính, nên cho trẻ ăn các bữa phụ: trái cây, sữa chua, ngũ cốc, sữa,…

Giảm độ ăn vặt trong thực đơn hằng ngày

Trong thực đơn dinh dưỡng chăm sóc sức khỏe của trẻ, các mẹ nên hạn chế các loại đồ ăn vặt. Đặc biệt, không nên cho bé ăn các loại bánh kẹo, đồ ngọt trước bữa ăn chính. Bên cạnh đó, các loại bánh, bim bim, kẹo chứa nhiều đường hóa học và không cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho bé.

Ngoài ra, các mẹ nên rèn luyện cho bé thói quen ăn tốt: ăn đúng giờ, ăn nóng, hợp vệ sinh, sạch sẽ. Đặc biệt, không nên la mắng, phạt hay ép con ăn thực phẩm không mong muốn. Bởi điều này làm trẻ sợ và bỏ ăn nhiều hơn.

Thực đơn cho trẻ 1 tuổi cần đảm bảo điều gì?

Trong chăm sóc bé con, việc bổ sung dinh dưỡng trong thực đơn hằng ngày quan trọng, đặc biệt là một số điều cần đảm bảo luôn phải có:

Đảm bảo cân đối các nhóm chất dinh dưỡng: protein, carbohydrate, lipid, vitamin, khoáng chất, chất xơ.
Bổ sung đầy đủ nước mỗi ngày cho trẻ.
Chọn thực phẩm phải rõ nguồn gốc, xuất xứ. Ưu tiên chọn thực phẩm tươi mới, hữu cơ, không tồn dư chất hóa học, thuốc trừ sâu, diệt cỏ,…
Rửa sạch tất cả các loại thực phẩm khi chế biến. Luôn cho trẻ ăn chín, uống sôi.
Cơm, cháo phải được chế biến mềm, phù hợp với độ tuổi cũng như hệ tiêu hóa của trẻ.
Đảm bảo 3 bữa chính trong ngày.

Thực đơn cho trẻ 1 tuổi cân bằng dinh dưỡng

Nhu cầu dinh dưỡng của bé 1 tuổi bắt đầu tăng cao hơn so với thời kỳ trước. Do đó, thực đơn cần phải cung cấp đủ các chất để đáp ứng sự phát triển về cả thể chất và trí tuệ, cung cấp năng lượng cho hoạt động hằng ngày của trẻ.

Các loại thực phẩm cung cấp carbohydrate hay chất bột đường bao gồm ngũ cốc, khoai, củ mì, các loại đậu,… giúp cung cấp năng lượng và chất xơ cần thiết cho trẻ.
Các loại thực phẩm cung cấp chất béo bao gồm dầu ăn, mỡ động vật, bơ, phô mai,… giúp cung cấp năng lượng ở dạng đậm đặc nhất. Chất béo giúp cơ thể trẻ có làn da tốt, đồng thời giúp hấp thu vitamin tan trong dầu tốt. Từ đó, giúp phát triển tế bào não và hệ thần kinh.
Các loại thực phẩm cung cấp protein bao gồm thịt, cá, trứng, tôm, cua, lươn, ếch, sữa,… giúp xây dựng cơ thể và tổng hợp kháng thể bảo vệ cơ thể trẻ.
Các loại thực phẩm cung cấp vitamin và chất khoáng bao gồm các loại thực phẩm như rau xanh, trái cây, củ quả,… giúp điều hoà các hoạt động của cơ thể trẻ, đặc biệt giàu chất xơ chống táo bón cho trẻ.
Các loại thực phẩm, món ăn ăn dặm: trái cây, sữa chua, bánh ăn dặm, sinh tố, nước ép trái cây,…

Bổ sung một số vi chất dinh dưỡng cho trẻ

Trong thực đơn cho trẻ 1 tuổi việc bổ sung vi chất dinh dưỡng rất quan trọng. Vi chất dinh dưỡng là các chất cần với hàm lượng nhỏ trong cơ thể nhưng vô cùng cần thiết, nhất là với trẻ nhỏ. Tuy nhiên, các vi chất này cơ thể trẻ không thể tự tổng hợp được nên cần phải bổ sung qua thực phẩm. Một số cách bổ sung vi chất dinh dưỡng cho trẻ:

Chế độ cân đối, đầy đủ dưỡng chất với lượng phù hợp độ tuổi của trẻ.
Điều trị các nguyên nhân gây hội chứng kém hấp thu ở trẻ: các mẹ nên bổ sung men tiêu hóa cho trẻ. Điều này giúp điều chỉnh lại tình trạng mất cân bằng vi sinh đường ruột ở trẻ.
Bổ sung thêm các loại thuốc bổ sung vi chất dinh dưỡng. Từ đó, giúp trẻ đáp ứng tốt nguồn dưỡng chất, hỗ trợ tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Ngoài chế độ dinh dưỡng hằng ngày, ba mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B để giúp trẻ có sức khỏe tốt và tăng trưởng tốt.

Chăm sóc cho trẻ 1 tuổi cần lưu ý gì?

Để chăm sóc trẻ 1 tuổi được đảm bảo sức khỏe, dinh dưỡng tốt, các bậc phụ huynh cần lưu ý một số điều sau:

Ở độ tuổi này, bé thường chán ăn, cho nên các mẹ không nên cho bé bỏ sữa. Dù ăn lượng ít nhưng vẫn phải đáp ứng lượng sữa bổ sung hằng ngày cho trẻ khoảng 500-600ml/ ngày tùy vào từng tình trạng của mỗi trẻ.
Nếu các bé dễ ăn, các mẹ cũng nên kiểm soát lượng thực phẩm để tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
Các mẹ cần thay đổi món ăn thường xuyên, tránh trẻ nhàm chán.
Không nên ép, la mắng bé khi không chịu ăn.
Trong chế độ dinh dưỡng, không nên tập trung quá nhiều chất béo.
Thức ăn nên mềm, thích hợp lứa tuổi của trẻ.
Chế biến các món ăn nên có ngọt tự nhiên như ngọt từ xương thịt, ngọt từ rau củ, đặc biệt hạn chế sử dụng đường trắng, hoặc mì chính.
Nước hầm xương không phải là chất dinh dưỡng tối ưu nhất dinh dưỡng
Cho trẻ vận động phù hợp với lứa tuổi để tiêu hao năng lượng, ăn uống ngon miệng hơn.

Mong rằng với những thông tin trong bài viết về thực đơn cho trẻ 1 tuổi giúp các bậc phụ huynh có thêm kinh nghiệm trong chăm sóc và nuôi dạy con khỏe mạnh. Nếu như quá khó khăn trong việc thiết kế thực đơn dinh dưỡng cho trẻ, hãy tham khảo sự tư vấn dinh dưỡng, ý kiến từ chuyên gia và bác sĩ của H&H Nutrition nhé. Chúc các bé khỏe mạnh, tăng trưởng và phát triển tốt.

>>> Xem thêm:

H&H Nutrition – Đồng hành cùng sức khỏe gia đình bạn

H&H Nutrition quy tụ đội ngũ Thạc sĩ, Bác sĩ, Chuyên gia Dinh dưỡng, Kỹ sư tiết chế với trình độ chuyên môn cao, tận tâm, luôn đặt khách hàng lên vị trí hàng đầu. H&H Nutrition cung cấp dịch vụ khám tư vấn, thiết kế thực đơn dinh dưỡng toàn diện dành cho trẻ em và người lớn. H&H Nutrition cam kết sẽ đồng hành sức khỏe cùng gia đình bạn nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất đến quý khách hàng.