Xây dựng thực đơn cho người suy thận độ 5 chuẩn khoa học

Tham vấn y khoa: Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Ngọc Hùng - Nơi công tác: Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng - Chức vụ: Viện trưởng

Thận là cơ quan nội tạng đóng vai trò quan trọng trong việc lọc và thải chất độc của cơ thể. Nếu chẳng may thận có vấn đề hay mắc suy thận thì cần phải có chế độ ăn uống và dinh dưỡng hợp lý, khoa học. Đặc biệt là những người suy thận độ 5 cần phải ăn uống sao cho vừa đáp ứng dinh dưỡng cho cơ thể vừa bảo tồn được chức năng của thận. Để biết cách thiết kế thực đơn cho người suy thận độ 5 trong giai đoạn điều trị, cùng theo dõi bài viết sau đây nhé!

Tìm hiểu về bệnh lý suy thận

Thận là cơ quan có vị trí ở khoang sau phúc mạc, nằm ở hai bên cột sống. Thận đóng vai trò quan trọng trong việc lọc và bài tiết các chất dư thừa từ sự chuyển hóa của cơ thể qua nước tiểu. Bên cạnh đó, thận còn góp phần điều chỉnh nồng độ pH, natri và kali trong cơ thể giúp điều chỉnh huyết áp, đồng thời tham gia sản xuất các tế bào hồng cầu.

Ngoài ra, thận cũng chịu trách nhiệm trong việc kích hoạt một dạng vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Từ đó, giúp việc xây dựng hệ xương răng chắc khỏe.

Một khi bị sỏi thận, quá trình nhiễm trùng, ứ nước lâu ngày sẽ dần hủy hoại chủ mô thận. Cả hai quả thận chỉ có khoảng chừng một triệu đơn vị thận. Trong suốt quá trình thận hoạt động, luôn luôn có một số đơn vị thận chết đi theo thời gian mà không bao giờ có thể tái sinh.

Nếu mất đi khoảng 25% số đơn vị thận thì con người vẫn có thể sống và sinh hoạt bình thường. Nhưng nếu mất đến 50%, tình trạng suy thận sẽ diễn ra. Suy thận còn được gọi là tổn thương thận khi mà chức năng của thận bị suy giảm. Tình trạng suy thận được chia thành 2 nhóm gồm:

Suy thận cấp: chỉ diễn ra trong khoảng thời gian ngắn và chức năng thận có thể khôi phục một phần hay hoàn toàn nếu được can thiệp điều trị đúng và sớm nhất.
Suy thận mạn: bệnh tiến triển trong thời gian dài, và áp dụng các giải pháp điều trị chỉ để kiểm soát bệnh chứ không thể phục hồi chức năng thận.

Thực đơn cho người suy thận độ 5 — Tìm hiểu về bệnh suy thận

Suy thận có mấy giai đoạn?

Theo Hội thận học quốc tế (ISN = International Society of Nephrology) và Hội thận học quốc gia Hoa Kỳ (National Kidney Foundation), bệnh suy thận được chia thành 5 giai đoạn dựa trên khả năng lọc của cầu thận (GFR). Các giai đoạn cụ thể như sau:

Giai đoạn 1: GFR > 90 mL/phút
Giai đoạn 2: GFR: 60 – 89 mL/phút
Giai đoạn 3: Suy thận độ 3 được chia thành 2 giai đoạn nhỏ. Trong đó 3A (GFR vào khoảng 45 – 59 mL/phút), 3B (GFR vào khoảng 30 – 44 mL/phút)
Giai đoạn 4: GFR lọc khoảng 15 – 29 mL/phút
Giai đoạn 5: GFR khả năng lọc < 15mL/phút

Giai đoạn 1 và 2

Giai đoạn này thận chưa bị tổn thương nghiêm trọng. Do đó, khó nhận biết và phát hiện bệnh bởi triệu chứng chưa rõ ràng, chỉ khởi phát theo đợt nên bệnh nhân thường chủ quan. Trong những đợt khởi phát, bệnh nhân sẽ xuất hiện các triệu chứng như: chán ăn, mệt mỏi, tiểu đêm nhiều, thiếu máu mức độ nhẹ và cảm thấy đau tức ngực ở hai bên thắt lưng.

Thông thường, ở giai đoạn này bệnh được phát hiện thông qua việc kiểm tra sức khỏe định kỳ hay thăm khám bệnh lý. Giai đoạn đầu dễ điều trị, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng mà đưa ra biện pháp điều trị cùng với tư vấn chế độ dinh dưỡng để kiểm soát tình trạng và ngăn ngừa bệnh tiến triển.

Xem thêm: Suy thận độ 1 sống được bao lâu? Những điều về về suy thận giai đoạn 1

Giai đoạn 3

Đến giai đoạn này, chức năng của thận bị suy giảm rõ rệt. Nhưng vẫn chưa biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Một số bệnh nhân khởi phát gặp phải một số triệu chứng như mệt mỏi, sưng chân và tay, phù mí mắt, đau lưng, đi tiểu với lượng nhiều hay ít hơn bình thường.

Trong giai đoạn 3 được chia thành 2 giai đoạn nhỏ là 3A và 3B. Trong đó, ở giai đoạn 3A, khả năng lọc cầu thận giảm sâu so với độ 2. Lúc này, bệnh nhân có thể gặp phải vấn đề thiếu máu và một số vấn đề về xương khớp. Đến giai đoạn 3B, thận đã tổn thương nghiêm trọng với mức lọc cầu thận suy giảm nặng. Nếu không được điều trị có thể sẽ gặp nguy hiểm.

Giai đoạn 4

Đến giai đoạn này gần như là cuối nên biểu hiện bệnh rõ rệt. Khi này, bệnh nhân có thể xuất hiện triệu chứng do chức năng lọc máu của thận bị suy giảm như da xanh xao, huyết áp tăng, xuất huyết đường tiêu hóa, buồn nôn, chán ăn, tiểu đêm nhiều, phù nề và ngứa toàn thân, thường xuyên đau nhức xương khớp, nhức đầu,…

Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh sẽ gặp phải một số biến chứng nguy hiểm như suy tim, phù não, phù phổi, tăng huyết áp, đau quặn 2 bên hông,…

Giai đoạn 5

Đây là giai đoạn cuối và là giai đoạn suy thận nghiêm trọng nhất. Lúc này, thận đã tổn thương vô cùng nghiêm trọng với mức lọc cầu thận giảm thấp dưới 15ml/phút. Bệnh nhân xuất hiện nhiều triệu chứng lâm sàng do nhiều cơ quan đã bị nhiễm độc. Đặc biệt là tim, tiêu hóa, thần kinh, hô hấp da và máu.

Để điều trị, bệnh nhân cần phải chạy thận nhân tạo hoặc lọc màng bụng thường xuyên để duy trì sự sống và cải thiện tình trạng bệnh. Đặc biệt, giai đoạn này cũng phải chú ý thiết kế thực đơn dinh dưỡng phù hợp để có thể mang lại hy vọng sống lâu dài cho bệnh nhân.

Chế độ dinh dưỡng, thực đơn cho người suy thận độ 5 như thế nào là hợp lý?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn điều trị bệnh. Bởi dinh dưỡng đầy đủ sẽ giúp cơ thể khỏe, có khả năng chống lại bệnh tật, đồng thời, chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ không cản trở chức năng bài tiết, gây áp lực cho thận.

Nếu như quá khó khăn trong việc lên thực đơn cho người suy thận độ 5, người thân có thể tham khảo sự tư vấn từ bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng nhé.

Mọi người nên ghi nhớ phương pháp điều trị suy thận được tiến hành theo 2 hướng: điều trị bảo tồn (chế độ dinh dưỡng hợp lý kết hợp dùng thuốc) và điều trị thay thế (lọc máu ngoài thận, ghép thận). Tùy theo giai đoạn của suy thận, phương pháp điều trị, tuổi của bệnh nhân, mà bác sĩ sẽ tư vấn thiết kế thực đơn dinh dưỡng sao cho phù hợp nhất.

Chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân chạy thận

Khi thiết kế thực đơn dinh dưỡng cho bệnh nhân suy thận chạy thận, mọi người cần lưu ý 6 nguyên tắc sau đây:

Nguyên tắc đầu tiên: Bổ sung lượng protein theo số lượng lọc máu trong tuần:

Lọc máu 1 lần/tuần số lượng đạm là: 1g/kg cân nặng sau lọc máu/ngày
Lọc máu 2 lần/tuần số lượng đạm là: 1,2g/kg cận nặng sau lọc máu/ngày
Lọc máu 3 lần/ tuần số lượng đạm là: 1,4g/kg cân nặng sau lọc máu/ngày

Trong đó tỷ lệ đạm thực vật/động vật ≥ 50%

Nguyên tắc thứ 2: Cung cấp và đảm bảo đủ năng lượng 30 – 35 kcal/kg/ngày

Nguyên tắc thứ 3: Lipid chiếm 15 – 20% tổng năng lượng cơ thể. Trong đó ⅓ là acid béo no, ⅓ là acid béo không no có 1 nối đôi, ⅓ là acid béo không no chứa nhiều nối đôi

Nguyên tắc thứ 4: Giảm lượng muối, giảm photpho và tăng canxi

Ăn nhạt tương đối: bổ sung lượng muối ăn trong ngày với lượng khoảng 2 -3 gam hoặc điều chỉnh lượng muối khác theo điện giải đồ.
Giảm lượng photpho trong chế độ ăn với lượng dưới 1gr/ngày
Giảm hàm lượng kali máu nếu kali máu > 5 mmol/.
Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi, acid folic

Nguyên tắc thứ 5: lượng nước bổ sung cho cơ thể phù hợp. Lượng nước trong ngày = Lượng nước tiểu 24h + lượng dịch mất bất thường ( sốt, nôn, ỉa chảy…) + 300 – 500ml nước mất qua mồ hôi, hơi thở

Nguyên tắc thứ 6: Cung cấp đầy đủ các nhóm vitamin cần thiết cho cơ thể : A, B, C, E

Chế độ ăn cho bệnh nhân chưa chạy thận

Nguyên tắc trong thực đơn dinh dưỡng hằng ngày cho bệnh nhân suy thận chưa chạy thận cần được chú ý qua 4 nguyên tắc như sau:

Nguyên tắc đầu tiên: Giảm hàm lượng protein, chỉ cung cấp khoảng 0,6-0,8g/kg/ngày. Đồng thời, hàm lượng này cũng sẽ được cân chỉnh tùy theo tình trạng dinh dưỡng và nếu có bệnh lý kèm theo.

Nguyên tắc thứ 2: Đáp ứng đủ năng lượng trong ngày với 30-35 kcal/kg/ngày

Nguyên tắc thứ 3: Cung cấp đa dạng thực phẩm với đầy đủ các vitamin và khoáng chất thiết yếu

Nguyên tắc thứ 4: Hạn chế lượng nước, muối, kali, photpho bổ sung cho cơ thể.

Chất béo: Nên < 30% tổng năng lượng khẩu phần và hạn chế các chất béo no.
Chất bột đường: chiếm 55-60% tổng năng lượng khẩu phần. Nếu như bệnh nhân suy thận có đi kèm bệnh lý tiểu đường thì nên dùng đường phức, giàu xơ, thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp để kiểm soát triệu chứng tốt, ổn định đường huyết.

Một số sữa cho người suy thận độ 5

Để cải thiện dinh dưỡng và năng lượng cho người suy thận độ 5 tốt hơn, người thân nên tham khảo và chọn bổ sung cho bệnh nhân một số dòng sữa chuyên biệt dành cho người suy thận. Dưới đây là một số dòng sữa chất lượng, chính hãng, được các chuyên gia và bác sĩ dinh dưỡng khuyên dùng:

Sữa Nutricare Kidney 2

Sữa Nutricare Kidney 2 là sản phẩm sữa chất lượng thuộc Công ty Cổ phần Dinh dưỡng Nutricare. Sữa giàu protein, bổ sung Vitamin và khoáng chất cần thiết: Sắt, axit Folic, Vitamin B12, không chỉ giúp cân bằng điện giải, giảm thiếu máu, hỗ trợ kiểm soát đường huyết, tốt cho tim mạch mà còn rất dễ tiêu hóa và hấp thu.

Có thể yên tâm bổ sung cho người bệnh bởi thành phần sữa chứa ít các chất kali, natri cũng như phốt pho. Thay vào đó, giàu tinh chất dầu Olive, MUFA và PUFA giúp ngăn ngừa rối loạn chuyển hóa lipid, tình trạng xơ vữa động mạch.

Xem chi tiết sản phẩm: Sữa NUTRICARE KIDNEY 2 – Sữa dành cho bệnh nhân SUY THẬN trong giai đoạn lọc thận nhân tạo

Thực phẩm Dinh dưỡng Y học Navie Nepro 2

Navie Nepro 2 là sản phẩm sữa được các chuyên gia tư vấn dinh dưỡng khuyên dùng. Sữa với nhiều ưu điểm vượt trội về công dụng và thành phần:

Giàu protein, cao năng lượng, chất điện giải phù hợp đáp ứng nhu cầu cho người bệnh.
Giàu protein động – thực vật, với cung cấp đầy đủ 9 acid amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự tổng hợp được.
Cung cấp 26 loại vitamin và khoáng chất cần thiết giúp cơ thể tăng đề kháng và hệ miễn dịch.
Sữa giàu chất xơ tự nhiên FOS giúp bệnh nhân dễ tiêu hóa và hấp thu các chất, tránh táo bón.
Chất béo tốt MUFA, PUFA hỗ trợ giảm cholesterol toàn phần, tránh ảnh hưởng tim mạch.
Sữa không chứa Cholesterol, Lactose và chất bảo quản nên vô cùng an toàn và tốt cho người bệnh suy thận.

Xem chi tiết sản phẩm: NAVIE NEPRO 2 – Dinh dưỡng tối ưu cho người bệnh thận có lọc máu

Sữa Nepro 2

Sữa Nepro 2 là sản phẩm sữa của hãng VitaDairy Việt Nam. Sữa với công thức cải tiến được tư vấn trực tiếp bởi Viện dinh dưỡng, được công nhận bởi UKAS – Anh Quốc đem đến nhiều ưu điểm vượt trội:

Đáp ứng nguồn dinh dưỡng và năng lượng cho bệnh nhân. Chỉ với 1 ly 200ml sữa cung cấp nguồn dinh dưỡng tương đương với một bữa ăn phụ (khoảng 200 Calo).
Thành phần giảm lượng Natri, Kali và Phospho nên vẫn cân bằng điện giải mà không gây sức ép cho thận.
Đạm sữa sử dụng đạm đậu nành giúp tăng cường miễn dịch, tránh thiếu máu mà còn dễ tiêu hóa và hấp thu.
Thành phần sữa được bổ sung chất xơ tự nhiên FOS ức chế các vi khuẩn có hại, cung cấp vi khuẩn có lợi cho đường ruột, ngăn ngừa táo bón.
Giàu vitamin và khoáng chất cho cơ thể cải thiện miễn dịch và sức khỏe.

Xem chi tiết sản phẩm: Sữa NEPRO 2 dạng bột 400g – Dinh dưỡng đặc chế cho NGƯỜI BỆNH THẬN CÓ LỌC MÁU NGOÀI THẬN

Với những thông tin trong bài về thực đơn cho người suy thận độ 5, có lẽ mọi người cũng bổ sung thêm kiến thức về chăm sóc bệnh nhân. Nếu như vẫn còn băn khoăn về tư vấn dinh dưỡng hay chọn loại sữa, thực phẩm bổ sung phù hợp, hãy liên hệ H&H Nutrition ngay nhé!

Xem thêm:

BS - Nguyễn Thị Kim Hải - Chuyên gia dinh dưỡng tại H&H Nutrition — BS – Nguyễn Thị Kim Hải – Chuyên gia dinh dưỡng tại H&H Nutrition

H&H Nutrition – Đồng hành cùng sức khỏe gia đình bạn

H&H Nutrition quy tụ đội ngũ Thạc sĩ, Bác sĩ, Chuyên gia Dinh dưỡng, Kỹ sư tiết chế với trình độ chuyên môn cao, tận tâm, luôn đặt khách hàng lên vị trí hàng đầu. H&H Nutrition cung cấp dịch vụ khám tư vấn, thiết kế thực đơn dinh dưỡng toàn diện dành cho trẻ em và người lớn. H&H Nutrition cam kết sẽ đồng hành sức khỏe cùng gia đình bạn nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất đến quý khách hàng.