Mách bạn thực đơn cho người suy thận khoa học nhất

Tham vấn y khoa: Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Ngọc Hùng - Nơi công tác: Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng - Chức vụ: Viện trưởng

Thực đơn cho người suy thận trước chạy thận nhân tạo cần có chế độ ăn giảm đạm, cần ưu tiên các loại đạm có giá trị sinh học cao như cá, trứng, thịt nạc, sữa,… Giảm đạm trong khẩu phần ăn sẽ làm chậm quá trình tiến triển của bệnh đến giai đoạn cuối. Bệnh nhân sau khi lọc máu chu kỳ nên có chế độ ăn tăng cường chất đạm, nên ăn 2 bữa cá biển sâu mỗi tuần giúp cơ thể bổ sung chất béo tốt từ omega 3. Rau xanh nên cắt nhỏ, rửa nhiều lần với nước, luộc kĩ trước khi ăn.

Tại sao cần có thực đơn cho người suy thận? Thận có vai trò như thế nào trong cơ thể?

thực đơn cho người suy thận khoa học nhất
Hình 1: Người bệnh suy thận cần chế độ ăn uống nghiêm ngặt

Trước tiên, tất cả chúng ta nên biết thận là cơ quan quan trọng của cơ thể. Chúng ta vẫn nhắc đến thận như một cơ quan lọc máu và tạo nước tiểu cho cơ thể tuy nhiên thận còn có nhiều vai trò khác, hoạt động nhiều chức năng cân bằng nội môi quan trọng, bao gồm:

Bài tiết các chất thải chuyển hóa: Thận là cơ quan loại bỏ các chất thải của quá trình trao đổi chất mà cơ thể không còn cần thiết bao gồm: urê (từ quá trình chuyển hóa axit amin), creatinin (từ creatine cơ), axit uric (từ axit nucleic), billilubin (sản phẩm của quá trình chuyển hóa hemoglubin) và một số các chất thải khác.

Điều chỉnh cân bằng nước và điện giải: Thận sẽ điều chỉnh cân bằng nước và điện giải (Na, K, Ca, Mg…) qua quá trình lọc và tái hấp thu qua hệ thống các ống thận. Nước và điện giải góp phần lớn vào các hoạt động sống của cơ thể rối loạn một trong các yếu tố trên đều có thế dẫn đến tử vong. Vì vậy chức năng này vô cùng quan trọng trong chức năng của thận.

Điều chỉnh áp lực động mạch: Việc điều chỉnh áp lực động mạch lâu dài được thận điều hòa bằng cách bài tiết một lượng natri và nước khác nhau , thay đổi trong  trong thời gian ngắn bằng cách tiết ra các hormone và các yếu tố hoặc chất hoạt động mạch (ví dụ, renin) dẫn đến sự hình thành các sản phẩm hoạt động mạch (ví dụ, angiotensin II).

Quy định cân bằng axit-bazơ: Thận loại bỏ khỏi cơ thể một số loại axit, chẳng hạn như axit sulfuric và axit photphoric, được tạo ra bởi sự chuyển hóa của protein từ đó cân bằng acid bazo trong môi trường nội môi.

  • Góp phần trong quá trình sản xuất hồng cầu.
  • Bài tiết, chuyển hóa và bài tiết hormone.
  • Quá trình tân tạo đường (gluconeogenesis).

Với nhiều vai trò quan trọng như vậy khi thận suy thì hậu quả sẽ gây ra nhiều sự rối loạn cho cơ thể.

Suy thận là tình trạng suy giảm chức năng của thận. Theo y học hiện nay suy thận được chia thành 2 loại phụ thuộc và thời gian, triệu chứng và đặc điểm của bệnh đó là:

Bệnh suy thận cấp: Bệnh lý này chỉ xảy ra trong khoảng thời gian ngắn và có tỉ lệ khỏi bệnh cao nếu được điều trị kịp thời. Suy thận cấp có nhiều nguyên nhân có thể do cơ năng hoặc thực thể, nếu phát hiện kịp thời thì khả năng điều trị dứt điểm cao.

Bệnh suy thận mãn tính: Bệnh thường diễn biến thầm lặng nguyên nhân có thể do suy thận cấp không điều trị kip thời hoặc biến chứng của các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tăng huyết áp, … Các biện pháp điều trị trong suy thận mạn chỉ nhằm làm chậm diễn tiến của bệnh và ngăn ngừa biến chứng. Khi chức năng thận giảm đến 90%, người bệnh bị suy thận nặng và cần được điều trị thay thế thận bằng chạy thận nhân tạo, thẩm phân phúc mạc hoặc ghép thận.

Những biến chứng của suy thận có thể xảy ra bao gồm:

– Giữ nước, có thể dẫn đến phù ở tay và chân, tăng huyết áp, phù phổi cấp

– Tăng kali máu, có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim và đe dọa tính mạng.

– Bệnh tim mạch

– Thiếu máu

– Giảm ham muốn tình dục hoặc bất lực

– Tổn thương hệ thần kinh trung ương

– Giảm phản ứng miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn

>> Xem thêm: 5 loại sữa dành cho người suy thận trước và sau lọc thận được bác sĩ tin dùng 2024

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh suy thận. Thực đơn cho người suy thận mạn tính trước và sau lọc máu.

thực đơn cho người suy thận
Hình 2: Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh suy thận

Chế độ dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh suy thận được phân thành 2 giai đoạn: Giai đoạn trước lọc máu và sau lọc máu.

Dinh dưỡng cho bệnh nhân trước lọc máu chu kì:

·  Năng lượng: bệnh nhân có nhu cầu về năng lượng khoảng từ 35-40 kcal/kg/ngày. Năng lượng đến từ các chất dinh dưỡng cơ bản như đạm, chất đường bột, chất béo.

·  Trước chạy thận nhân tạo, bệnh nhân suy thận cần có chế độ ăn giảm đạm. Đạm cung cấp khoảng 0,6-0,8g/kg/ngày. Người suy thận cần ưu tiên các loại đạm có giá trị sinh học cao như cá, trứng, thịt nạc, sữa,… Giảm đạm trong khẩu phần ăn sẽ làm chậm quá trình tiến triển của bệnh đến giai đoạn cuối.

·  Chất béo: nên ít hơn 30% tổng năng lượng khẩu phần; cần tránh xa chất béo xấu từ động vật và tăng cường chất béo tốt từ dầu thực vật và các hạt giàu chất béo (hạt chia, óc chó, oliu, hạt điều,…).

·  Các yếu tố vi chất: chế độ ăn giảm muối (nên ít hơn 1 muỗng cà phê muối mỗi ngày giúp thận không cần làm việc nhiều để lọc hết lượng natri dư có trong muối ăn. Cung cấp đủ canxi từ sữa, các chế phẩm từ sữa và thực phẩm giàu canxi.

·  Vitamin: nên bổ sung các vitamin tan trong nước như vitamin B, vitamin C, và một số vitamin tan trong dầu: vitamin E, D. Ăn nhiều rau xanh và trái cây là phương pháp tốt để bổ sung vitamin tự nhiên cho cơ thể. Đối với rau xanh, nên thái nhỏ, rửa kỹ với nước để làm giảm lượng kali, hạn chế được gánh nặng cho thận.

Mách bạn thực đơn cho người suy thận khoa học nhất

Dinh dưỡng cho bệnh nhân sau khi lọc máu chu kì

Bệnh nhân sau khi lọc máu chu kỳ nên có chế độ ăn tăng cường chất đạm. Lượng đạm tuỳ theo số lần lọc máu trong 1 tuần:

+ Lọc máu 1 lần/tuần cần 1g đạm/kg cân nặng hiện tại/ngày.

+ Lọc máu 2 lần/tuần cần 1,2g đạm/kg cân nặng hiện tại/ngày.

+ Lọc máu 3 lần/tuần cần 1,4g đạm/kg cân nặng hiện tại/ngày.

+ Trong đó tỷ lệ đạm động vật chiếm đa số khẩu phần ăn vì để cung cấp các axit amin thiết yếu bù lại lượng đạm mất đi trong quá trình lọc thận. Nên lưu ý trong 100g thịt/cá có khoảng 20g đạm và 100g tàu hũ có khoảng 10g đạm.

–   Cung cấp đủ năng lượng: Nhu cầu năng lượng: 30-35 kcal/kg/ngày.

– Thành phần lipid: nên ăn 2 bữa cá biển sâu mỗi tuần giúp cơ thể bổ sung chất béo tốt từ omega 3. Người bệnh suy thận sau khi chạy thận nhân tạo không nên ăn nhiều chất béo từ mỡ, nội tạng, da động, chất béo chuyển hoá,… gây ra các rối loạn chuyển hoá trên cơ thể và ảnh hưởng nhiều đến sức khoẻ.

– Hạn chế muối, photpho và kali theo công thức sau

+ Ăn nhạt tương đối: bổ sung lượng muối ăn trong ngày 2-3 gr muối (2-3 thìa 5 ml nước mắm), hoặc điều chỉnh lượng muối khác theo điện giải đồ.

+ Rau xanh nên cắt nhỏ, rửa nhiều lần với nước, luộc kĩ trước khi ăn.

– Lượng nước trong ngày = lượng nước tiểu 24h + lượng dịch mất bất thường (sốt, nôn, tiêu chảy…) + 300 – 500 ml nước (mất qua mồ hôi, hơi thở).

–  Cung cấp đủ các vitamin: nhóm B, E, A, C từ các loại trái cây.

>> Xem thêm: 4 địa chỉ tư vấn dinh dưỡng cho người lớn uy tín tại TP.HCM chỉ từ 180.000đ

Từ những nguyên tắc trên chúng ta có thể tham khảo một số thực đơn cho người suy thận mạn tính trước lọc máu và sau lọc máu:

Thực đơn mẫu cho người suy thận trước lọc máu nhân tạo (Nguồn: Viện dinh dưỡng)

·  Năng lượng: 1819 kcal, Đạm 43g, Béo: 40g, bột đường 324 g

·  Bữa sáng: miến bò (miến 70g, thịt bò 20g, hành lá, cải xanh)

·  Bữa phụ: bánh mỳ 1/2 cái, sữa bò 200ml

·  Bữa trưa:

+cơm 2 bát lưng (gạo 100g)

+thịt lợn nửa nạc nửa mỡ kho (20g)

+rau muống xào (150g rau muống, 20g dầu)

+Canh cải xanh 50g

+ Cam 100g

·  Bữa phụ: chè bột sắn (bột sắn 15g, đường 20g, khoai sọ 70g)

·  Bữa tối:

+cơm 2 bát lưng vơi(gạo 80g)

+cá nục kho (cá nục 30g, dầu ăn 10g)

+canh cải bắp 50g

Ở giai đoạn trước lọc máu người bệnh thận mạn tính cần được xây dựng thực đơn đúng nguyên tắc và tuân thủ thực đơn một cách nghiêm túc để giảm thiểu tối đa quá trình tiến triển bệnh sang giai đoạn cần lọc máu.

Thực đơn cho người suy thận
Hình 3: Chế độ dinh dưỡng cho người bị bệnh thận

>> Xem thêm :Suy thận mạn – 3 + chế độ ăn người suy thận mạn cần lưu ý

Thực đơn của người bệnh suy thận sau khi lọc máu chu kì

Thực đơn cho người suy thận
Hình 4: Thực đơn mẫu cho người suy thận mạn tính giai đoạn 4 có lọc máu chu kì

H&H Nutrition – Đồng hành cùng sức khỏe gia đình bạn

H&H Nutrition quy tụ đội ngũ Thạc sĩ, Bác sĩ, Chuyên gia Dinh dưỡng, Kỹ sư tiết chế với trình độ chuyên môn cao, tận tâm, luôn đặt khách hàng lên vị trí hàng đầu. H&H Nutrition cung cấp dịch vụ khám tư vấn, thiết kế thực đơn dinh dưỡng toàn diện dành cho trẻ em và người lớn. H&H Nutrition cam kết sẽ đồng hành sức khỏe cùng gia đình bạn nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất đến quý khách hàng.

Mách bạn thực đơn cho người suy thận khoa học nhất

Chuyên viên tư vấn

Chuyên viên dinh dưỡng Phạm Thị   Kiều Vy

Phạm Thị Kiều Vy

Cử nhân dinh dưỡng

Chuyên viên dinh dưỡng Nguyễn Minh Thuận

Nguyễn Minh Thuận

Cử nhân dinh dưỡng

Chuyên viên dinh dưỡng Nguyễn Thị Thoa

Nguyễn Thị Thoa

Cử nhân dinh dưỡng

Đặt lịch khám

Để lại số điện thoại để được chuyên gia tư vấn miễn phí

Thông tin liên hệ

Cơ sở chính: 105 Trần Thiện Chánh, Phường 12, Quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh

Chi nhánh Lâm Đồng: 93/87 Hà Giang, Phường 1, Tp Bảo Lộc, Lâm Đồng.

Hotline Đặt hàng: 088 8844 733

Hotline Tư vấn: 088 8977 433

Đàm Thu Trang

Tôi là Đàm Thu Trang. Tôi đã tốt nghiệp trường Đại học Y Dược TPHCM, chuyên ngành Bác sĩ đa khoa. Hiện tôi đang công tác tại H&H Nutrition- Hệ thống Dinh dưỡng y học đầu tiên tại Việt Nam. Với mong muốn mang đến cho quý khách hàng nguồn kiến thức dinh dưỡng quý báu và thực tế giúp bạn có những chọn lựa thông minh, phù hợp nhằm duy trì một sức khỏe vàng. Tôi luôn sẵn sàng lắng nghe, thấu hiểu, đồng hành cùng khách hàng để đưa ra những giải pháp dinh dưỡng tối ưu nhất.