Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì và kiêng gì?

Tham vấn y khoa: Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Ngọc Hùng - Nơi công tác: Viện Nghiên cứu và Tư vấn Dinh dưỡng - Chức vụ: Viện trưởng

Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì? Các chuyên gia dinh dưỡng H&H Nutrition khuyên Mẹ nên bổ sung đầy đủ 4 nhóm chất gồm bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Nên bổ sung thêm các loại trái cây tươi như dưa hấu, bưởi, bơ, dứa, táo để kích thích men gan, lọc thận, cân bằng độ pH và giải độc cơ thể. Mẹ ưu tiên ăn các thực phẩm như cải xoăn, măng tây, cải xoong, rong biển,…

Nguyên nhân của bệnh vàng da trẻ sơ sinh

Tình trạng trẻ sơ sinh bị vàng da có thể do những nguyên nhân sau đây:

Bất đồng nhóm máu mẹ con

Nhóm máu mẹ và con bất tương hợp (bất đồng nhóm máu hệ ABO hoặc bất đồng hệ PR âm và dương) khiến hồng cầu trong máu của trẻ bị phá vỡ gây tăng bilirubin.

Bệnh lý tại hồng cầu

Cụ thể là thiếu men G6PD, bệnh lý màng hồng cầu, Thalassemia đều có thể làm cho hồng cầu dễ vỡ.

Tình trạng vết bầm máu to ở trẻ khi sinh.

Giảm chức năng chuyển hóa bilirubin

Trẻ bị một trong các bệnh lý như hội chứng Crigler-Najjar, Gilbert, sinh non, thiếu hụt hormone, bệnh lý chuyển hóa di truyền (suy giáp trạng bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa tyrosin, galactosemia, methionin, thiếu α1 antitrypsin…) hay mẹ bị đái tháo đường thai kỳ.

Tăng tái hấp thu bilirubin từ ruột

Trẻ sinh ra bị hẹp môn vị, tắc ruột non, tắc ruột phân su, phình đại tràng bẩm sinh hay sử dụng thuốc gây liệt ruột đều có nguy cơ tăng tái hấp thu bilirubin dẫn tới vàng da.

Vàng da sữa mẹ

Trẻ bú không đủ gây mất nước, thiếu năng lượng có thể là một trong những nguyên nhân gây vàng da. Trong trường hợp này, mẹ nên hỏi chuyên gia tư vấn dinh dưỡng trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì để thiết kế thực đơn dinh dưỡng phù hợp.

Thông thường, để chẩn đoán tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh, bác sĩ sẽ sử dụng máy đo bilirubin qua da (BILIcheck) hoặc xét nghiệm máu để định lượng bilirubin. Tuy nhiên, mẹ có thể chủ động phát hiện và đưa con đi tư vấn khi thấy xuất hiện một số dấu hiệu bất thường.

Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì

Tùy vào từng trường hợp mà bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị riêng. Ngoài tuân thủ theo phác đồ, mẹ cần đảm bảo cho trẻ bú đủ cữ, đủ lượng, duy trì một chế độ thực đơn đủ chất, cân đối cho bé nhận được nguồn sữa mẹ đầy dinh dưỡng để chiến đấu với bệnh vàng da.

Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì, dưới đây là một số gợi ý:

Ăn đa dạng 4 nhóm thức ăn

Mẹ nên bổ sung đầy đủ 4 nhóm chất gồm bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.

Trái cây

Mẹ nên bổ sung thêm các loại trái cây tươi như dưa hấu, bưởi, bơ, dứa, táo để kích thích men gan, lọc thận, cân bằng độ pH và giải độc cơ thể.

Rau xanh lá, thực phẩm giàu chất xơ

Mẹ ưu tiên ăn các thực phẩm như cải xoăn, măng tây, cải xoong, rong biển,…

Uống nhiều nước

Mẹ duy trì uống 8 ly nước mỗi ngày (từ 2 – 2,5 lít nước) để thanh lọc cơ thể, đồng thời giải độc gan

Uống trà thảo dược

Trà hoa cúc, atiso, cam thảo, táo gai, mật ong, trà gừng giúp thải hết sản dịch, đồng thời giải độc cơ thể, làm mát gan

>> Xem thêm: 6 địa chỉ tư vấn dinh dưỡng cho bé ở TP.HCM chỉ từ 150.000đ

Trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ không nên ăn gì?

Sau khi đã biết trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì, dưới đây là những thực phẩm nên tránh để mẹ có được một nguồn sữa dinh dưỡng giúp con chiến đấu với bệnh:

Món ăn quá mặn.
Đồ chiên rán nhiều dầu mỡ.
Thực phẩm cay nóng.
Đồ đóng hộp, lên men.
Chất béo không bão hòa.
Đồ ăn vặt.
Nước ngọt có ga.
Đồ uống có cồn.
Chất kích thích.

Bệnh vàng da ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?

Bệnh vàng da có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như:

Bilirubin não cấp tính: Bilirubin cực kỳ độc hại đối với tế bào não, có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Vàng da nhân( Hội chứng bệnh não cấp tính): Trẻ sơ sinh sẽ bị vàng da nhân khi chất Bilirubin vượt qua giới hạn cho phép, khiến gan không đào thải kịp và có nguy cơ thấm vào não. Hậu quả là làm tổn thương não đến mức không hồi phục được, trẻ có thể bại não suốt đời, mất thính lực vĩnh viễn, thậm chí tử vong.

Do đó, khi có dấu hiệu bệnh vàng da, mẹ nên đưa trẻ đi tư vấn để có biện pháp can thiệp sớm. Bố mẹ tuyệt đối không được chủ quan, tránh trường hợp nhầm vàng da bệnh lý thành vàng da sinh lý gây nguy hiểm cho trẻ.

>> Xem thêm: 4 sữa cao năng lượng cho bé tốt nhất 2024 cho con bị biếng ăn, chậm tăng cân

Cách điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh

Điều trị vàng da sinh lí ở trẻ sơ sinh thường không cần thiết và bố mẹ không nên quá lo lắng. Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, các triệu chứng thường tự biến mất sau 1-2 tuần khi gan của trẻ tiếp tục phát triển.

Thay vì lo lắng, các mẹ vừa theo dõi triệu chứng của trẻ, vừa cho trẻ ăn thường xuyên 10-12 lần/ ngày. Việc này giúp tăng tần suất trẻ đi tiêu để loại bỏ lượng bilirubin dư thừa ra khỏi cơ thể.

Nếu nồng độ bilirubin của trẻ vẫn cao hoặc tiếp tục tăng, bố mẹ cần liên hệ bác sĩ và đưa trẻ đến bệnh viện điều trị. Khi đó, bác sĩ có thể đề nghị điều trị bằng liệu pháp quang trị liệu. Trong quá trình điều trị bằng phương pháp này, trẻ sẽ phải cởi bỏ quần áo và nằm dưới ánh sáng xanh đặc biệt. Các bác sĩ, nhân viên y tế sẽ chỉ cho trẻ mặc tã và đeo bịt mắt nhằm bảo vệ mắt.

Phương pháp quang trị liệu giúp gan của trẻ loại bỏ lượng bilirubin dư thừa. Ánh sáng từ đèn sẽ không gây hại cho trẻ nhỏ nên bố mẹ yên tâm.

Thời gian điều trị quang học có thể mất từ 1-2 ngày tại bệnh viện. Nếu nồng độ bilirubin của trẻ không quá cao, bố mẹ có thể điều trị cho trẻ bằng liệu pháp ánh sáng tại nhà.

Trong một số trường hợp, điều trị phương pháp quang trị liệu không mang lại hiệu quả, bác sĩ sẽ đề nghị thay máu cho trẻ. Với việc truyền máu trao đổi, một phần máu của trẻ sẽ được thay thế bằng máu tươi phù hợp được hiến tặng.

Tóm lại, bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có thể biến mất sau 1-2 tuần khi gan của trẻ tiếp tục phát triển. Song, nồng độ bilirubin vẫn cao và tăng, bác sĩ có thể đề nghị điều trị bằng liệu pháp quang trị liệu. Nếu nồng độ bilirubin không quá cao, bố mẹ có thể điều trị liệu pháp ánh sáng tại nhà cho trẻ. Với một số trường hợp điều trị quang trị liệu không hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định thay 1 phần máu của trẻ.

Khi nào cần cho trẻ đi tư vấn bác sĩ?

Hầu hết các bệnh viện đều có chính sách tư vấn cho trẻ sơ sinh để phát hiện bệnh vàng da trước khi cho trẻ và mẹ xuất viện. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo rằng, trẻ sơ sinh nên được kiểm tra bệnh vàng da trong quá trình kiểm tra y tế định kỳ và ít nhất 8 đến 12 giờ một lần khi ở bệnh viện.

Các trẻ nên được kiểm tra bệnh vàng da trong khoảng thời gian từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 sau khi sinh, khi nồng độ bilirubin thường đạt mức cao nhất. Nếu trường hợp trẻ xuất viện sớm hơn 72 giờ sau khi sinh, bố mẹ hãy đưa trẻ đến bệnh viện để tư vấn bệnh vàng da trong vòng 2 ngày sau khi xuất viện.

Đồng thời, khi về nhà, ngay khi trẻ có những biểu hiện sau đây, bố mẹ hãy liên hệ bác sĩ và đưa trẻ đến bệnh viện thăm tư vấn:

Da của trẻ trở nên vàng, đậm màu hơn
Da trên bụng, cánh tay hoặc chân của trẻ có màu vàng
Lòng trắng mắt của trẻ có màu vàng
Trẻ trông có vẻ bơ phờ, ốm yếu, mệt mỏi hoặc khó đánh thức
Trẻ không tăng cân hoặc, bỏ bú, bú kém
Trẻ phát ra những tiếng kêu the thé, khóc thét
Trẻ phát triển bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng bất thường nào.

Tóm lại, các trẻ sơ sinh sẽ được tư vấn để tìm ra bệnh vàng da trước khi xuất viện. Nhất là khoảng thời gian từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 sau khi sinh, khi nồng độ bilirubin thường đạt mức cao nhất. Với các trẻ xuất viện sớm, sau khi về nhà, bố mẹ cần theo dõi triệu chứng. Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường ở trẻ như da đậm màu, lòng trắng mắt vàng, trẻ bơ phờ, ốm yếu,… bố mẹ hãy đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị ngay.

Hy vọng qua bài viết này, mẹ đã có thêm kiến thức về bệnh vàng da ở trẻ và nắm rõ trẻ sơ sinh bị vàng da mẹ nên ăn gì. Nếu có bất cứ thắc mắc gì hay muốn thiết kế thực đơn dinh dưỡng, mẹ đừng ngại liên hệ với các chuyên gia của H&H Nutrition để được các chuyên gia tư vấn dinh dưỡng giải đáp chi tiết.

Tài liệu tham khảo:

H&H Nutrition – Đồng hành cùng sức khỏe gia đình bạn

H&H Nutrition quy tụ đội ngũ Thạc sĩ, Bác sĩ, Chuyên gia Dinh dưỡng, Kỹ sư tiết chế với trình độ chuyên môn cao, tận tâm, luôn đặt khách hàng lên vị trí hàng đầu. H&H Nutrition cung cấp dịch vụ khám tư vấn, thiết kế thực đơn dinh dưỡng toàn diện dành cho trẻ em và người lớn. H&H Nutrition cam kết sẽ đồng hành sức khỏe cùng gia đình bạn nhằm mang lại hiệu quả tốt nhất đến quý khách hàng.